به نام خدا

ادبیات فارسی 1

درس اول

1-     کدام عبارت به حدیث«کلُّ امرٍ ذی بالٍ لم یُبدأفیهِ بسم الله فَهُوَ اَبتَر» اشاره دارد؟

2-     «بخشندگی»و«بخشایندگی»از نظر معنی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟مصدر هر کدام را بنویسید.

3-     با توجّه به عبارت«هیچ گنجی از حکمت و معرفت گشوده نمی شود مگر آن که وصف یگانگی آفریدگار کلید آن باشد.»                                                                                                                                           الف: در چه صورت انسان به حکمت و معرفت دست می یابد؟                                                   ب: تشبیه به کار رفته در عبارت را نشان دهید.                                                                                 پ: وصف یگانگی آفریدگار کلید آن باشد یعنی چه؟

4-     معنی واژه های«نعت»و«منقبت»را بنویسید.

5-     «تاریخ جهانگشا» از کیست و در آن به بیان چه وقایعی پرداخته است؟

6-     معنی روان عبارت های ذیل را بنویسید.                                                                                                الف: سپاس و آفرین ایزد جهان آفرین راست.         ب: دهنده ای که خواستن جز از او نیست خوشگوار. پ: در پای افکننده ی گردنکشان از سروری.           ت: گوش پند نیوشان آواز او شنوده.                               ث: هر آن که از روی نادانی نه او را گزید، گزند او ناچار بدو رسید.      ج: هستی هر چه نام هستی دارد بدوست. 

7-     در عبارت« هر آن که از روی نادانی نه او را گزید، گزند او ناچار بدو رسید.»منظور از «او»(مشخّص شده )چیست؟

8-     در باره ی نوع «را»در عبارت های ذیل ، با راهنمایی معلّم خود تحقیق کنید.                                                      الف: سپاس و آفرین ایزد جهان آفرین راست.    ب: پادشاهی او راست زیبنده.                                پ:گمراهان را راه نماینده.            ت: هر آن که از روی نادانی نه او را گزید، گزند او ناچار بدو رسید.

9-     منظور از «بلندی»و«پستی» در بیت ذیل چیست؟                                                                                           - جهان را بلندی و پستی تویی                      ندانم چه ای هرچه هستی تویی

10- منظور از عبارت«تا باد و آب و آتش و خاک در آفرینش در کار است و گل بر شاخسار هم بستر خار» چیست؟

11 - « مراعات نظیر » را در عبارت« تا باد و آب و آتش و خاک در آفرینش در کار است و گل بر شاخسار هم بستر خار.» نشان دهید.

12- کدام کلمات در عبارت بالا «تضاد» دارند؟ 

------------ای خدا ای فضل تو حاجت روا---------------

13- در بیت اول شعر

      الف: «حاجت روا» از نضر دستوری چه نوع کلمه ای است؟

      ب: به نظر شما از مصراع اول چه کلمه ای حذف شده است؟

      پ: معنی «با» در مصراع دوم چیست؟

14- با توجه به بیت«قطره ی دانش که بخشیدی زپیش / متصل گردان به دریاهای خویش»

      الف) چرا شاعر دانش خود را به قطره تشبیه کرده است؟                  ب) «دریا» استعاره از چیست؟

  پ) منظور از «متّصل گردان یه دریاهای خویش»چیست؟

      15- در بیت«قطره ی علم است اندر جان من/ وارهانش از هوا وز خاک تن»

            الف) منظور از «خاک تن» چیست؟               ب) به طور کلّی شاعر از خداوندچه درخواستی می کند؟

16- در بیت«صد هزاران دام و دانه است ای خدا/ ما چو مرغان حریصی بی نوا»

            الف) منظور از «دام » و«دانه» چیست؟        ب) در بیت چه تشبیهی به کار رفته است؟ مشبّه و مشبّهٌ به را پیدا کنید.                        پ) بین کدام کلمات آرایه ی «مراعات نظیر» می بینید؟

17- بیت پنجم و ششم را به نثر روان بنویسید.

18- منظور از «آتش» در بیت«بی ادب تنها نه خود را داشت بد/ بلکه آتش در همه آفاق زد»چیشت؟

19- در بیت «از خدا جوییم توفیق ادب/ بی ادب محروم ماند از لطف رب»

       فعل«شد» معادل فعل«می شود» است؛ به کمک معلّم خود نمونه های دیگری از این کاربرد را بیابید.

20- در باره ی مولوی و آثار او در یک بند مطلب بنویسید.

21- در متن درس«ستایش خدا و پیغمبر» نمونه هایی از کاربرد سجع را نشان دهید.

            طرح سؤالات دبیر محترم:

                        1- ................................................

                        2-................................................

                        3-................................................

------------ ادبیات چیست ص7--------------

1-     شاعر و نویسنده چه گونه عناصر ذهنی خود را در اختیار خواننده قرار می دهد و او را با خود هم دل و همراه می سازد؟

2-      .   .   .   مصالح و موادی هستند که شاعر و نویسنده با بهره گیری از آن عواطف و تخیّلات خویش ، آن ها را به کار می گیردواثری ادبی و هنری پدید می آورد.

3-     ما چه گونه می توانیم قدر شناس سرمایه های ادبی خویش باشیم و بر غنا وعظمت آن بیفزاییم؟

4-     تشبیه به کار رفته در بیت«چو بانگ رعد خروشان که پیچد اندر کوه/ جهان پر است از گلبانگ عاشقانه ی ما» رابیابید.

5-     در بیت «نوای گرم نی از فیض آتشین نفسی است/ زسوز سینه بود گرمی ترانه ی ما»                     الف) منظور از آتشین نفس کیست؟                  ب) شاعر چه رابطه ای بین خود ونی برقرار کرده است؟ ت) مفهوم هر دو بیت را به زبان ساده و روان بنویسید.                                                                                                     --------- در آمدی بر انواع ادبی---------

1- گذشتگان ما آثار ادبی را به طور عمده بر اساس   .   .    .     و    .     .     .     تقسیم بندی می کردند.

2- از قالب های ذیل کدام ها بر اساس شکل ظاهر تقسیم نشده اند؟

      الف) قصیده وغزل        ب) دو بیتی و مثنوی          پ) رباعی و مثنوی                       ت)دو بیتی و رباعی

3- در ادبیات جهان آثار ادبی بر اساس   .    .    .    و   .    .    .    تقسیم بندی شده اند.

4- ادبیات جهان بر اساس محتوا و اندیشه بر چند نوع تقسیم شده است؟ نام ببرید.

------------ درس دوم : ادبیات حماسی----------

1-     حماسه چیست؟

2-     سه ویژگی حماسه را بنویسید.

3-     ویژگی اصلی حماسه کدام است؟

4-     کدام رویداد ها در حماسه می تواند آرمان ها و ارزوهای بزرگ ملّتی را در زمینه های مذهبی،اخلاقی و نظام اجتماعی نشان دهد و عقایدکلّی آن ملّت را در باره ی مسائل اصلی انسانی .  .  .  بیان کند؟

5-     .   .    .   نمونه ی اعلای حماسه است که استاد سخن فردوسی آن را به نظم در آورده است.

6-     شاهنامه را می توان به سه بخش  .   .   .   و  .    .    .   تقسیم کرد.

----------- رزم رستم و سهراب1-----------

1-     در بیت «کنون رزم سهراب و رستم شنو/ دگر ها شنیدستی این هم شنو»،«شنیدستی»از نظر زمان چه نوع فعلی است؟ معادل امروزی آن را بنویسید.

2-     با توجّه به بیت های ذیل به سؤالات مربوط پاسخ دهید.                                                                                 - بداد و بگفتش که این را بدار                   اگر دختر آرد تو را روزگار                                                 بگیر و به گیسوی او بر بدوز                                    به نیک اختر و فال گیتی فروز                                               ورایدون که اید زاختر پسر                                  ببندش به بازو نشان پدر                                             

الف) «ش»در«بگفتش» از نظر دستوری چه نقشی دارد؟

ب) «به گیسوی او بر » چه ویژگی دستوری دارد؟نمونه ی دیگری در درس بیابید.

پ) معادل امروزی «به نیک اختر و فال گیتی فروز» را بنویسید.

ت) «ایدون»در بیت سوم ،چه معنایی دارد؟

ث) در بیت سوم منظور از «اختر»، «سرنوشت» است ؛ به نظر شما چرا در این معنی به کار رفته است؟

ج) «ش» در «ببندش» کدام نقش دستوری را دارد؟         الف) نهاد پیوسته        ب) مضافٌ الیه      پ) مفعول    ت) متمّم

      3- در بیت«چو نه ماه بگذشت بر دخت شاه/ یکی پورش آمد چو تابنده ماه»                                                  الف) معنی واژه های «دخت»و«پور» را بنویسید.

            ب) «ش»چه نقش دستوری دارد؟

            پ) آرایه ی تشبیه را مشخّص کنید.

     4- با توجه به بیت«چو خندان شد و چهره شاداب کرد/ ورا نام تهمینه سهراب کرد»

            الف) نهاد در وصراع دوم کدام است؟

            ب) نوع دستوری«را» در مصراع دوم چیست؟

            پ) مصراع دوم را به نثر روان بنویسید.

     5- یکی از ویژگی های حماسه وجود حوادث خارق العاده در آن است؛ چگونگی کاربرد آن را در ابیات ذیل توضیح دهید.

                        - چو یک ماه شد هکچو یک سال بود                      برش چون بر رستم زال بود

                           چو ده ساله شد زلن زمین کس نبود       که یارست با وی نبرد آزمود

6- در دو بیت بالا معنی واژه های «بر»و«یارست» را بنویسید.

7-     با توجّه به دو بیت ذیل به سؤالات پاسخ دهید.                                                                                                         - تو پور گو پیلتن رستمی                    زدستان سامی و از نیرمی                                                  جهان آفرین تا جهان آفرید                        سواری چو رستم نیامد پدید         

الف) معنی واژه های «پور»،«گو»و«پیلتن» را بنویسید.                                                                                   

ب) بین «دستان»،«سام»و«نیرم» چه رابطه ای وجود دارد؟

پ) «دستان»لقب کیست؟

ت) «سوار» در این جا یعنی چه؟

   8- در بیت«چو رستم پدر باشد و من پسر/ نباید به گیتی کسی تاجور»،«تاجور » یعنی چه؟و چرا سهراب چنین عقیده ای دارد؟

   9- با توجه به ابیات:

                                    - به گردان لشکر سپهدار گفت                  که این راز باید که ماند نهفت

                                      پدر را نباید که داند پسر                         که بندد دل و جان به مهر پدر                                             مگر کان دلاور گو سال خور                                   شود کشته بر دست این شیرمرد                                        ازان پس بسازید سهراب را                                   ببندید یک شب بر او خواب را

            الف) منظور از «سپهدار» کیست؟

            ب) کدام راز باید نهفته بماند؟

            پ) در بیت دوم ، نهاد کدام است؟

            ت) معنی فعل«داند» در این چا چیست؟

            ث) «گَو سال خورد» کیست؟ و چرا به این نام خوانده شده است؟

            ج) در هریک از مصراع های بیت چهارم یک «کنایه» به کار رفته است؛مفهوم امروزی هر یک از آن ها را جدا گانه بنویسید.

10- معنی روان بیت«بگیر وببر زنده بر دار کن / وزو نیز با من مگردان سخن» را بنویسید.

11- «جنگ و بیداد را بر زمین زدن »در بیت«زکف بفکن این گرز و شمشیر کین / بزن جنگ و بیداد را بر زمین»یعنی چه؟

12- در بیت«دل من همی بر تو مهر آورد / همی آب شرمم به چهر آورد»

            الف) فعل را در هردو مصراع نشان دهید و نوع آن را بنویسید.

            ب) «آب شرم به چهر آوردن» چه مفهومی دارد؟

13- با توجه به بیت های ذیل به سؤالات پاسخ دهید.

                        - زکشتی گرفتن سخن بود دوش              نگیرم فریب تو زین در مکوش

                         بکوشیم فرجام کار آن بود                                   که فرمان و رای جهانبان بود

            الف) «زین در مکوش» یعنی چه؟               

            ب) «بکوشیم» در بیت دوم در این جا چه معنایی داردو با «کوشیدن » در بیت قبل چه تفاوتی دارد؟

            پ) رستم عاقبت کار را چه گونه پیش بینی می کند؟

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: